“Tổ chức sự kiện là một ngành rất trẻ, mới chỉ thật sự bùng nổ từ cuối những năm 1980 cùng với sự phát triển của các ngành nghề liên quan như marketing, truyền thông và quảng cáo.”
Có lẽ bạn đã khá quen với nhận định này khi nghe nhắc tới ngành tổ chức sự kiện là gì ở Việt Nam cũng như trên phạm vi thế giới. Thậm chí, ở Việt Nam, ngành nghề này còn trẻ tuổi hơn nữa, bởi mới chỉ 15 năm trở lại đây, tổ chức sự kiện mới bắt đầu được chính thức chấp nhận và có các công ty, đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp. Thế nhưng ngành tổ chức sự kiện có thật sự là một ngành nghề non trẻ hay không? Lịch sử ngành tổ chức sự kiện có gì thú vị? Hãy cùng ngược dòng quá khứ, trở về với những sự kiện đầu tiên trong lịch sử loài người để tìm câu trả lời nhé.
Ngành tổ chức sự kiện là gì ?
Tại Việt Nam, vào khoảng sau năm 218 trước Công nguyên, những sự kiện đầu tiên được tổ chức là các lễ hội dân gian hay các nghi thức cung đình cổ xưa có từ thời đại các vua Hùng và gắn liền với những câu chuyện truyền thuyết. Buổi lễ kén rể long trọng cho công chúa Mỵ Nương – gắn với truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh, các lễ hội chúc mừng năm mới tại khắp các bản làng vào dịp Tết Nguyên Đán – gắn liền với sự tích Bánh chưng – Bánh giày, các lễ mừng chiến thắng, vinh danh gắn liền với Hội làng Gióng và sự tích Thánh Gióng, lễ “Hạ điền” với nhiều hoạt động sinh hoạt cộng đồng sôi nổi là mong ước về một mùa màng bội thu, cây cối tươi tốt… Sau này, cùng với quá trình đi lên của đất nước, một số loại hình sự kiện khác cũng được ra đời như các hội nghị cấp cao (Hội nghị Diên Hồng – một trong những hội nghị thượng đỉnh nổi tiếng thời nhà Trần), các nghi lễ ra quân, lễ rước, lễ tế thần linh xuất hiện tại nhiều địa phương trên khắp mọi miền đất nước.Để tìm hiểu rõ hơn về các loại hình sự kiện đa dạng thời xa xưa và lịch sử phát triển của ngành tổ chức sự kiện, trong một bài viết phát hành trên tạp chí“International Journal of Event Management Research” số 7, xuất bản tháng 2/2012, tác giả Doug Matthews đã chọn ra 9 sự kiện tiêu biểu nhất với những loại hình tổ chức khác nhau của phương Tây, trải dài trong khoảng thời gian từ thế kỷ 15 trước Công nguyên cho tới thập niên 60 của thế kỷ 20. Các sự kiện được Doug Matthews chọn lựa bao gồm:
1. Lễ hội Opet (Opet Festival) tại Thebes, cố đô xưa cũ của Ai Cập cổ đại. Đây là một lễ hội tôn giáo hàng năm được tổ chức để tôn vinh thần Amun và mối liên hệ của ông với Pharaoh. Lễ hội bắt đầu từ triều đại của Nữ hoàng Hatshepsut vào thế kỷ 15 trước Công nguyên và kéo dài khoảng 1500 năm. Đây là một trong các lễ hội lớn nhất tại Ai Cập thời đó và là lý do chính để xây dựng nên các ngôi đền Karnak và Luxor. Lễ hội Opet bao gồm các nghi thức bí truyền trong hai ngôi đền được thực hiện bởi các Pharaoh và các linh mục; các lễ rước lớn được tổ chức cả trên mặt đất và dưới nước. Các pho tượng của ba vị thần chính tại Thebes được đặt nghiêm trang trên những kiệu rước nằm trên các bè vượt sông cỡ lớn trang trí rực rỡ. Lễ hội còn tổ chức các bữa tiệc linh đình và nhiều hoạt động giải trí khác kéo dài từ 10 ngày tới hơn 2 tuần. Nguồn thông tin chính được lấy từ các hình ảnh và ký tự cổ chạm khắc trên các bức tường của hai ngôi đền. Mặc dù đã xuất hiện những quan điểm trái chiều về đối tượng thờ phụng, nhưng rõ ràng, lễ hội Opet đã được tổ chức trong danh dự của Amun và đánh dấu cuộc hành trình hàng năm của thần trên dòng sông Nile. Khi đến Luxor, những vị thần được xếp đặt với các dịch vụ thực phẩm và đồ uống. Yến tiệc diễn ra trong suốt thời gian lễ hội. Có một nơi rước Pharaoh - người cai trị của Ai Cập (sau thần Amun, Mut và Khonsu), tiến vào bến cảng trong bộ áo da báo. Đám rước này được dẫn đầu bởi vị linh mục của ngôi đền và trở nên náo nhiệt nhờ đội kèn trumpet và đội trống. Thần Amun ở lại Luxor trong 24 ngày trước khi trở lại ngôi đền Karnak và những hoạt động bình thường của năm có thể bắt đầu sau đó.
2. Đại diễu hành Ptolemy Philadelphus tại cảng Alexandria, Ai Cập vào năm 278 trước Công nguyên. Đại diễu hành cùng các trò chơi tập thể quy mô lớn được tổ chức bởi vua Ptolemy II để vinh danh vua cha đã chết và củng cố địa vị chính trị của ông. Cuộc diễu hành còn có một bữa tiệc linh đình cùng các nghi lễ thiêng liêng để truyền tải những thông điệp mạnh mẽ tới khán giả. lễ diễu hành được thực hiện tại cảng Alexandria, Ai Cập mang tên Ptolemy Philadelphus vào năm 278 trước công nguyên để giữ vững địa vị chính trị của vua Ptolemy II. Lễ diễu hành có đa số trò chơi quy mô lớn, bữa tiệc linh đình và đa số nghi lễ có sự ảnh hưởng không nhỏ tới đông đảo một vài người tham gia lễ diễu hành này.
3. Lễ diễu hành chiến thắng của người La Mã, cụ thể hơn là lễ mừng chiến thắng của Tướng quân Lucius Aemilius Paulus vào năm 167 trước Công nguyên là một trong một vài mô hình lễ hội được thực hiện dài nhất trong lịch sử. Bắt đầu với sự ra đời của đế chế La Mã vào khoảng năm 753 trước Công nguyên và kết thúc vào khoảng năm 403 Công nguyên (Tổng cộng hơn 1000 năm), lễ mừng chiến thắng Roman Triumph làm nên kịch bản cho rất lớn lễ mừng chiến thắng khác được tổ chức sau này. Lễ mừng chiến thắng của người Maya cổ đại tại Mesoamerica vào khoảng năm 300 – 800 Công nguyên. Trong event này, người Aztecs dựng phải các sân khấu rất nhiều phục vụ cho hoạt động tôn giáo, củng cố địa vị chính trị của giai cấp cầm quyền. một số lễ mừng không thể thiếu nghi lễ trích máu, hiến tế người dâng lên những thần linh, các trò chơi tập thể, tiệc tùng và nhảy múa.
4. Lễ mừng chiến thắng của người Maya cổ đại Sự kiện này của người Maya cổ đại diễn ra vào những năm 300 đến những năm 800 CN ở Mesoamerica. Lễ hội này phục vụ cho tín ngưỡng, tôn giáo và mục đích chính trị của giai cấp lãnh đạo. Người Maya đã dàn dựng sân khấu phục vụ cho các hoạt động của lễ hội như hiến tế người, các trò chơi tập thể truyền thống của họ, nhảy múa và tổ chức tiệc.
5. Hội nghị thượng đỉnh giữa vua Henry VIII (Anh) và vua François I (Pháp) Hội nghị thượng đỉnh giữa vua Henry VIII (Anh) và vua François I (Pháp) vào năm 1520 được xem là hội nghị thượng đỉnh chính trị đầu tiên và hoành tráng nhất trong lịch sử. Hội nghị kéo dài trong 2 tuần tại The Field of the Cloth of Gold. Hội nghị hi vọng tạo ra được một trật tự hòa bình mới giữa hai nước Anh - Pháp nhưng cuối cùng nó trở thành những bữa tiệc tùng xa hoa, lãng phí cùng các cuộc thi cưỡi ngựa đấu thương giữa hai giới quý tộc Anh - Pháp.
6. Hội nghị Vienna (Áo) Sau thất bại của Napoleon ở trận đánh Waterloo năm 1815, hội nghị Vienna được triệu tập nhằm tạo nên một trật tự về hòa hợp quyền lực ở Châu u giữa các cường quốc : Phổ, Áo, Anh, Nga, Pháp. Hội nghị Vienna sau khi kéo dài nhiều tháng cũng đã đạt được những thỏa thuận nhất định giữa các cường quốc. Đây là một trong những hội nghị lớn, có sự ảnh hưởng ở Châu Âu.
7. Đại triển lãm tại cung điện Crystal Palace, London, Anh, năm 1851. Được hình thành và tổ chức bởi hoàng tử Albert, vị hôn phu của Nữ hoàng Victoria, đây là hội chợ trưng bày sản phẩm đầu tiên trên thế giới. Nó thể hiện vị thế vượt trội của Anh như một đế quốc hùng mạnh và đặc biệt nhấn mạnh tới các sản phẩm là tiến bộ công nghệ trong thời kỳ này.
8. The Nazi Rallies (các cuộc mít tinh của Đức Quốc xã) tổ chức tại Nuremberg, Đức vào cuối những năm 1930. Về góc độ chính trị và kinh tế, đây là tiền thân của các sự kiện trình diễn hiện đại ngày nay với nhiều hiệu ứng sân khấu đặc biệt, các hoạt động trình diễn văn hóa, đọc diễn văn và cử hành nghi lễ được dùng để truyền tải những thông điệp tuyên truyền quan trọng.
9. Đại nhạc hội Woodstock, New York, năm 1969. Woodstock là đại nhạc hội nhạc rock lớn nhất và kinh điển nhất trong lịch sử. Sự kiện kéo dài trong ba ngày, với sự tham gia của 32 nghệ sỹ, hơn 400.000 khán giả. Đã có 2 người chết và 2 đứa trẻ ra đời trong sự kiện này. Mặc dù bị coi là một thất bại về khâu tổ chức nhưng Woodstock vẫn là một đại nhạc hội kinh điển, cung cấp những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho các sự kiện văn hóa, âm nhạc được tổ chức những sự kiện có quy mô, hoành tráng cho ngành tổ chức sự kiện sau này.